Mindfulness

Mindfulness

Mensen bekijken mindfulness weleens als iets zweverigs, maar dat is het absoluut niet. 

Mindfulness betekent opmerkzaam zijn, de kunst leren om aanwezig te zijn in het hier en nu, je bewust zijn van de ervaring van het moment, zonder een oordeel te vellen over de gedachten die bij je opkomen. Mindfulness kan je helpen om de nieuwe situatie te accepteren en kan zorgen voor ontspanning en rust. Je hoeft geen optimist te worden: het gaat om leren omgaan met de goede én minder goede momenten. Het richt zich op omgaan met stress door ernstig lichamelijk ziek zijn en op stress die zelf een oorzaak is van lichamelijke klachten. 

Studies toonden gunstige effecten bij pijn, angst en vermoeidheid en op het emotionele welbevinden bij bijvoorbeeld mensen met chronische pijn of met een ernstige ziekte zoals kanker.

Wat is het juist?

Mindfulness staat niet gelijk aan positief leren denken. Het gaat er niet om je hoofd leeg te maken of negatieve gedachten uit te bannen. Wel leer je die gedachten en gevoelens te plaatsen en te aanvaarden, en er niet meer over te piekeren. 

De training is ook niet bedoeld om te leren ontspannen. Relaxatie kan een fijn neveneffect zijn, maar evengoed roepen de oefeningen soms stress en frustratie op. Mindful omgaan met je ervaringen betekent dat je met open en milde aandacht bewust aanwezig blijft bij aangename en onaangename momenten.

Je leert een zorgzame en vriendelijke houding aannemen tegenover jezelf, je lichaam, je grenzen en je mogelijkheden. Je richten op wat ís in plaats van op wat zou moeten, wat je niet meer kunt, op het verleden of op een mogelijke toekomst. Vergelijken met wat je vroeger kon, helpt je niet vooruit. Het doet je alleen onzeker en machteloos voelen, alsof je gefaald zou hebben terwijl het niet daarom draait.

Je ziekte en de bijbehorende fysieke beperkingen verwerken gaat net om ermee leren leven in plaats van ertegen te vechten. Hoe onrechtvaardig ook, het is nu eenmaal wat het is. Je kunt wél leren omgaan met wat het met je doet. Mindfulness leert je onaangename gedachten te laten voorbijgaan zonder dat je er per se iets mee hoeft. Ze niet wegduwen, counteren of doen verminderen, maar er gewoon te laten zijn als onderdeel van jouw ervaring van dat moment.

De training bestaat uit een combinatie van ademhalingsoefeningen, meditatie, yoga en cognitieve technieken. Dat laatste wil zeggen dat je anders leert omgaan met vervelende, terugkerende gedachten. Je leert een verschil maken tussen functioneren op automatische piloot en bewuste aandacht schenken. Je kunt dan kiezen: laat ik me meeslepen door bepaalde gedachten en emoties of blijf ik met volle aandacht in het hier en nu. 

Mindfulness is een levenshouding die je helpt omgaan met de pieken in het leven. De ups en de downs. Het gaat om een onderscheid maken tussen wat je kunt veranderen – en waarin je dus energie moet steken – en wat je niet kunt veranderen, en dus probeert te aanvaarden.

Mindfulness voor geheugen- en concentratieproblemen?

Ben jij lotgenoot en heb je last van geheugen- en concentratieproblemen na chemotherapie? Dan ben je niet alleen. Vandaag is er echter nog geen standaardbehandeling beschikbaar om deze cognitieve klachten te verminderen. 

Mindfulness kan misschien een oplossing bieden: een studie van UZ Leuven en KU Leuven wil nagaan of een training gebaseerd op mindfulness kan helpen. De resultaten van de pilootstudie waren al veelbelovend en toonden dat deelnemers die mindfulness hadden gevolgd, minder cognitieve klachten, stress en vermoeidheid rapporteerden.

Verschillende ziekenhuizen in Vlaanderen en Brussel organiseren mindfulnesstrainingen voor mensen met kanker. Op de volgende website kan je een overzicht terugvinden.

In de agenda van Kom op tegen kanker kan je geplande mindfulness sessies in inloophuizen en ziekenhuizen terugvinden.

Ook in het UZ Brussel gaan geregeld mindfullnessessies door

Op onze podcasts pagina  kan je enkele korte begeleide meditaties (Nog 9 minuten) terugvinden, die je makkelijk thuis kan doen.